เบื้องหลัง ของ การอภิปรายทั่วไปเพื่อลงมติไม่ไว้วางใจรัฐมนตรีไทย กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2564

การยื่นญัตติขอเปิดการอภิปราย

เมื่อวันที่ 10 พฤศจิกายน พ.ศ. 2563 ยุทธพงศ์ จรัสเสถียร รองหัวหน้าพรรคเพื่อไทย ได้แถลงถึงภารกิจหลักของฝ่ายค้านในสมัยประชุมสามัญว่าจะมีการอภิปรายไม่ไว้วางใจรัฐบาล โดยเฉพาะนายกรัฐมนตรี พลเอก ประยุทธ์ จันทร์โอชา โดยมีข้อมูลที่จะอภิปรายคือเนื้อหาเกี่ยวกับการต่อสัญญาสัมปทานรถไฟฟ้าบีทีเอส รวมถึงเรื่องถุงมือยางขององค์การคลังซึ่งเกี่ยวข้องกับนักการเมืองหลายคน[3] จากนั้นในวันที่ 15 ธันวาคม ปีเดียวกัน สุทิน คลังแสง ประธานคณะกรรมการประสานงานพรรคร่วมฝ่ายค้าน ได้เปิดเผยอีกว่า พรรคฝ่ายค้านได้รวบรวมข้อมูลและประเด็นน่าสงสัยต่าง ๆ เกี่ยวกับการทำงานของรัฐบาล และสรุปหาประเด็นที่เข้าเกณฑ์ในการอภิปรายไม่ไว้วางใจมาเพิ่มเติม[4] ต่อมาเมื่อวันที่ 6 มกราคม พ.ศ. 2564 ประเสริฐ จันทรรวงทอง เลขาธิการพรรคเพื่อไทย ก็ได้เปิดเผยว่า พรรคร่วมฝ่ายค้านตกลงยื่นอภิปรายไม่ไว้วางใจในวันที่ 27 มกราคม และต้องการให้ฝ่ายค้านได้ใช้เวลาอภิปรายอย่างเต็มที่[5] แต่แล้วเมื่อวันที่ 25 มกราคม สมพงษ์ อมรวิวัฒน์ ผู้นำฝ่ายค้านในสภาผู้แทนราษฎร พร้อมด้วยหัวหน้าพรรคร่วมฝ่ายค้านอีก 6 พรรค ได้ยื่นญัตติขออภิปรายทั่วไปเพื่อลงมติไม่ไว้วางใจนายกรัฐมนตรีและรัฐมนตรีเป็นรายบุคคล รวม 10 คน (จากพรรคพลังประชารัฐ 3 คน พรรคภูมิใจไทย 2 คน พรรคประชาธิปัตย์ 2 คน และอิสระอีก 3 คน) ประกอบด้วย

รายชื่อรัฐมนตรีที่ถูกอภิปราย

ลำดับที่	ชื่อ / ตำแหน่ง	ประเด็นการอภิปราย[1]
1	พล.อ.ประยุทธ์ จันทร์โอชา นายกรัฐมนตรี และรัฐมนตรีว่าการกระทรวงกลาโหม	บริหารราชการแผ่นดินล้มเหลว ผิดพลาดบกพร่องร้ายแรง มีพฤติการณ์ฉ้อฉล ทุจริต ปล่อยปละละเลยให้มีการทุจริตเพื่อสร้างความร่ำรวย มั่งคั่งให้กับตนเองและพวกพ้อง ไม่ปฏิบัติหน้าที่ด้วยความซื่อสัตย์ สุจริต เปิดเผย ปกปิดการกระทำความผิดของตนเองและพวกพ้อง ล้มเหลวในการบริหารสภาวะเศรษฐกิจที่เป็นผลจากการแพร่ระบาดของโรคโควิด-19 ไม่มีความรอบคอบ ระมัดระวังในการใช้จ่ายงบประมาณแผ่นดิน ไม่รักษาวินัยการเงินการคลังของรัฐ สร้างความแตกแยกในสังคม ใช้กฎหมายเป็นเครื่องมือในการแสวงหาผลประโยชน์และทำลายผู้เห็นต่าง ปิดกั้นเสรีภาพในการแสดงออกของประชาชนและสื่อมวลชน ไม่ยึดมั่นและศรัทธาในการปกครองระบอบประชาธิปไตยอันมีพระมหากษัตริย์ทรงเป็นประมุข ทำลายและเป็นปฏิปักษ์ต่อการปกครองระบอบประชาธิปไตย แทรกแซงกระบวนการยุติธรรม การบริหารราชการแผ่นดิน
2	พล.อ.ประวิตร วงษ์สุวรรณ รองนายกรัฐมนตรี	ทำตัวเป็นผู้มีอิทธิพล ใช้งบประมาณของรัฐเพื่อสร้างความร่ำรวยมั่งคั่งให้กับตนเอง ละเว้นการปฏิบัติหน้าที่โดยมิชอบ
3	อนุทิน ชาญวีรกูล รองนายกรัฐมนตรี และรัฐมนตรีว่าการกระทรวงสาธารณสุข	บริหารราชการแผ่นดินล้มเหลว ผิดพลาดบกพร่องร้ายแรง ล้มเหลวในการควบคุมการระบาดทั่วของโควิด-19 ในประเทศไทย จนส่งผลให้เกิดการแพร่ระบาดซ้ำอีกครั้งเป็นรอบที่สอง ไม่ปฏิบัติหน้าที่ด้วยความซื่อสัตย์ สุจริต เปิดเผย ปกปิดการกระทำความผิดของตนเองและพวกพ้อง
4	จุรินทร์ ลักษณวิศิษฏ์ รองนายกรัฐมนตรี และรัฐมนตรีว่าการกระทรวงพาณิชย์	บริหารราชการแผ่นดินล้มเหลว ผิดพลาดบกพร่องร้ายแรง แต่งตั้งบุคคลที่ไม่มีคุณสมบัติ ความรู้ความสามารถ เข้ามาเพียงเพื่อแสวงหาประโยชน์ ไม่ปฏิบัติหน้าที่ด้วยความซื่อสัตย์ สุจริต เปิดเผย ปกปิดการกระทำความผิดของตนเองและพวกพ้อง
5	พล.อ.อนุพงษ์ เผ่าจินดา รัฐมนตรีว่าการกระทรวงมหาดไทย	ใช้อำนาจในตำแหน่งหน้าที่แสวงหาผลประโยชน์ เพื่อตนเองและพวกพ้อง ปล่อยปละละเลยให้องค์กรในกำกับมีการทุจริตอย่างกว้างขวาง
6	ณัฏฐพล ทีปสุวรรณ รัฐมนตรีว่าการกระทรวงศึกษาธิการ	ไม่ปฏิบัติหน้าที่ด้วยความซื่อสัตย์ สุจริต เปิดเผย ปกปิดการกระทำความผิดของตนเองและพวกพ้อง ใช้อำนาจแทรกแซงการปฏิบัติหน้าที่ของข้าราชการประจำ ปล่อยปละละเลยให้มีการทุจริตอย่างกว้างขวาง
7	สุชาติ ชมกลิ่น รัฐมนตรีว่าการกระทรวงแรงงาน	บริหารราชการแผ่นดินล้มเหลว ผิดพลาดบกพร่องร้ายแรง ปล่อยปละละเลยให้มีการแสวงหาประโยชน์จากผู้ใช้แรงงาน ไม่กำกับควบคุมผู้ใช้แรงงานต่างด้าวให้เป็นระบบ ใช้อำนาจในตำแหน่งหน้าที่แสวงหาผลประโยชน์ เพื่อตนเองและพวกพ้อง
8	ศักดิ์สยาม ชิดชอบ รัฐมนตรีว่าการกระทรวงคมนาคม	บริหารราชการแผ่นดินล้มเหลว ผิดพลาดบกพร่องร้ายแรง เอื้อประโยชน์ให้กับกลุ่มทุนผูกขาดในการดำเนินกิจการของรัฐ ปล่อยปละละเลยให้องค์กรในกำกับมีการทุจริตอย่างกว้างขวาง ไม่ปฏิบัติหน้าที่ด้วยความซื่อสัตย์ สุจริต เปิดเผย ปกปิดการกระทำความผิดของตนเองและพวกพ้อง
9	นิพนธ์ บุญญามณี รัฐมนตรีช่วยว่าการกระทรวงมหาดไทย	ไม่ปฏิบัติหน้าที่ด้วยความซื่อสัตย์ สุจริต เปิดเผย ปกปิดการกระทำความผิดของตนเองและพวกพ้อง ใช้อำนาจในตำแหน่งหน้าที่แสวงหาผลประโยชน์ เพื่อตนเองและพวกพ้อง
10	ร.อ.ธรรมนัส พรหมเผ่า รัฐมนตรีช่วยว่าการกระทรวงเกษตรและสหกรณ์	บริหารราชการแผ่นดินล้มเหลว ผิดพลาดบกพร่องร้ายแรง ไม่ปฏิบัติหน้าที่ด้วยความซื่อสัตย์ สุจริต เปิดเผย ปกปิดการกระทำความผิดของตนเองและพวกพ้อง ใช้งบประมาณของรัฐเพื่อสร้างความร่ำรวยมั่งคั่งให้กับตนเองและพวกพ้อง ไม่มีความรอบคอบ ระมัดระวังในการใช้จ่ายงบประมาณแผ่นดิน ไม่รักษาวินัยการเงินการคลังของรัฐ ปกปิดข้อมูลความจริงในการยื่นหรือการแสดงบัญชีรายการทรัพย์สินและหนี้สิน ขาดคุณสมบัติและมีลักษณะต้องห้ามในการดำรงตำแหน่งรัฐมนตรี ทำตัวเป็นผู้มีอิทธิพล เสนอให้มีการแต่งตั้งคู่สมรสที่อยู่กินฉันสามีภรรยาเป็นข้าราชการการเมือง โดยไม่คำนึงถึงวุฒิภาวะและความเหมาะสม

การเตรียมการ

วันที่ 19 มกราคม พ.ศ. 2564 ชวน หลีกภัย ประธานสภาผู้แทนราษฎร เป็นประธานการประชุมร่วมกันระหว่างคณะกรรมการประสานงานพรรคร่วมรัฐบาล ฝ่ายค้าน และตัวแทนจากคณะรัฐมนตรี เพื่อกำหนดวันประชุมสภาผู้แทนราษฎร โดยที่ประชุมได้ข้อสรุปร่วมกันถึงแนวทางการเปิดอภิปรายไม่ไว้วางใจรัฐบาลในเบื้องต้น โดยให้เปิดอภิปรายระหว่างวันที่ 16-19 กุมภาพันธ์ และลงมติวันที่ 20 กุมภาพันธ์[6] จากนั้นในวันที่ 29 มกราคม ชวนก็ได้บรรจุญัตติไว้ในระเบียบการประชุม ก่อนจะประสานงานไปยังคณะรัฐมนตรีให้กำหนดวันอภิปราย ซึ่งก็ได้ข้อสรุปให้อภิปรายตามที่สภาสรุปไว้ก่อนหน้า[2] ซึ่งก่อนหน้านี้ ศุภชัย โพธิ์สุ รองประธานสภาคนที่ 2 ได้ตรวจสอบญัตติแล้วพบถ้อยคำที่น่าจะทบทวน แต่ฝ่ายค้านตัดสินใจคงญัตติไว้อย่างเดิมทั้งหมด[7]

ผู้อภิปราย

ในการอภิปรายครั้งนี้ วิปฝ่ายค้านได้เปิดเผยสัดส่วนการอภิปรายของสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรพรรคต่าง ๆ ออกมาอย่างเป็นทางการเมื่อวันที่ 14 กุมภาพันธ์ โดยยุทธพงศ์ จรัสเสถียร ส.ส.จังหวัดมหาสารคาม พรรคเพื่อไทย กล่าวว่า จะมี ส.ส. อภิปรายทั้งหมด 38 คน แบ่งเป็นพรรคเพื่อไทย 15 คน, พรรคก้าวไกล 13 คน และพรรคร่วมฝ่ายค้านอื่น ๆ พรรคละ 1 คน โดย ส.ส. 1 คน สามารถอภิปรายรัฐมนตรีได้ทุกคน แต่จะอภิปรายรัฐมนตรีให้จบเป็นรายบุคคล[8]

ส่วนวิปรัฐบาลก็ได้จัดเตรียมผู้ประท้วงไว้จำนวนหนึ่งด้วยเช่นกัน เนื่องจากในญัตติของฝ่ายค้านมีเนื้อหาบางส่วนที่พาดพิงสถาบันพระมหากษัตริย์ โดยขู่ว่าจะดำเนินคดีอาญาฐานความผิดต่อองค์พระมหากษัตริย์ไทย และพรรคพลังประชารัฐได้มอบหมายให้ ส.ส. ค้นหาข้อมูลสนับสนุนผลงานของรัฐบาลในเรื่องที่ถูกอภิปรายด้วย[9]